03/11/2025
Khi tham gia bảo hiểm tài sản, nhiều người có thể cảm thấy yên tâm vì nghĩ rằng “mua rồi là được bồi thường khi có sự cố”. Thế nhưng, thực tế cho thấy không phải mọi thiệt hại đều được công ty bảo hiểm chi trả.
Chính vì thế, nếu bạn muốn chủ động bảo vệ tài sản của mình, việc hiểu rõ những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả là vô cùng quan trọng. Bởi khi người mua không nhận thức đúng quyền lợi và giới hạn, rất dễ rơi vào tình huống bị từ chối bồi thường, gây thất vọng lớn và thiệt hại tài chính đáng tiếc.
Bảo hiểm tài sản là hợp đồng giữa người mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, trong đó người mua đóng phí để đổi lại quyền được bảo vệ tài chính khi tài sản chịu thiệt hại do sự kiện bảo hiểm xảy ra. Nguyên tắc cốt lõi là: bảo hiểm chỉ chi trả khi thiệt hại phát sinh từ rủi ro được bảo hiểm, không phải từ chủ ý của người được bảo hiểm, và tài sản phải nằm trong phạm vi bảo hiểm đã thỏa thuận.
Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 (Luật số 08/2022/QH15), doanh nghiệp bảo hiểm được phép từ chối chi trả trong những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả hoặc thuộc nhóm loại trừ trách nhiệm đã nêu trong hợp đồng.
Vì vậy, để tránh bị “không được chi trả”, người mua bảo hiểm cần xác định rõ hai điều đó là loại rủi ro nào được bảo hiểm và những trường hợp loại trừ mà hợp đồng/luật đã quy định.
Dưới đây là các trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả mà người mua thường bỏ qua, dẫn đến mất quyền bồi thường.
Nếu thiệt hại xảy ra là do người mua bảo hiểm hoặc người được bảo hiểm cố tình gây ra như tự phá, tự gây cháy nổ hoặc có hành vi gian lận để nhận bồi thường thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ từ chối chi trả. Đây là một trong những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả phổ biến nhất.
Ví dụ điển hình: Một chủ kho tự gây cháy để nhận tiền bảo hiểm; khi điều tra xác định rõ hành vi cố ý thì công ty bảo hiểm từ chối bồi thường.
Hành vi cố ý của người được bảo hiểm sẽ không được chi trả
Bảo hiểm tài sản được thiết kế để bồi thường khi rủi ro xảy ra đột ngột, bất ngờ – chứ không phải khi thiệt hại do chủ sở hữu biết trước hoặc có thể dự đoán và chủ động. Nếu tài sản đã xuống cấp nghiêm trọng, bị hư hỏng do bảo trì kém, hoặc sự cố phát sinh từ lỗi quản lý kéo dài thì rất có thể bị từ chối.
Theo Điều 50 của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022: doanh nghiệp bảo hiểm không chịu trách nhiệm bồi thường nếu tài sản được bảo hiểm bị tổn thất do hao mòn tự nhiên hoặc do bản chất vốn có của tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng.
Ví dụ: Máy móc trong nhà máy đã vận hành quá lâu, không được bảo dưỡng đúng cách, dẫn đến hư hại: công ty bảo hiểm sẽ xem đó là hao mòn tự nhiên và từ chối.
Hầu hết các hợp đồng bảo hiểm tài sản đều loại trừ rủi ro từ chiến tranh, bạo loạn, biểu tình, khủng bố hoặc các hành vi tương tự. Nếu tài sản bị thiệt hại trong hoàn cảnh như vậy mà không mua thêm gói mở rộng, người mua thường không nhận được chi trả. Đây là một nhóm trường hợp thường xuyên bị “làm khó” khi yêu cầu bồi thường.
Ví dụ: Nhà xưởng bị hư hỏng trong lúc biểu tình lớn dẫn đến cướp phá – nếu hợp đồng loại trừ rủi ro này, bảo hiểm sẽ không chi trả.
Một lý do rất phổ biến khiến hồ sơ bị từ chối là người mua bảo hiểm hoặc chủ sở hữu tài sản vi phạm pháp luật, sử dụng tài sản sai mục đích, không khai báo trung thực thông tin khi giao kết hợp đồng hoặc khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Đây cũng là một trong những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả được quy định rõ tại Điều 40 của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Ví dụ: Hợp đồng bảo hiểm yêu cầu kho hàng phải có hệ thống chữa cháy tiêu chuẩn nhưng chủ kho không lắp đặt hoặc lắp đặt nhưng không bảo dưỡng; khi cháy xảy ra, công ty bảo hiểm có thể từ chối bồi thường vì vi phạm thỏa thuận.
Nếu tài sản bị thiệt hại không được liệt kê hoặc không thuộc phạm vi bảo hiểm mà bạn đã mua, hoặc nếu bạn mua bảo hiểm với số tiền thấp hơn giá trị thực của tài sản (bảo hiểm dưới giá trị), thì người mua bảo hiểm có thể chịu rủi ro bị bồi thường theo tỷ lệ hoặc bị từ chối.
Luật Kinh doanh bảo hiểm quy định rõ: hợp đồng bảo hiểm tài sản dưới giá trị sẽ dẫn đến việc doanh nghiệp bảo hiểm chỉ chịu trách nhiệm theo tỷ lệ giữa số tiền bảo hiểm và giá thị trường tại thời điểm giao kết hợp đồng. Đây cũng là trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả rất thường gặp.
Ví dụ: Bạn mua bảo hiểm cho máy móc với giá trị khai bảo hiểm chỉ bằng 50 % giá thị trường; khi thiệt hại xảy ra, công ty bảo hiểm có thể chỉ chi trả 50% mức bồi thường hoặc từ chối nếu xác định bản thân bạn khai báo thiếu trầm trọng.
Tài sản không nằm trong phạm vi hợp đồng hoặc bảo hiểm dưới giá trị sẽ không được chi trả
Điểm mấu chốt để biết những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả nằm ở các điều khoản theo luật và hợp đồng bảo hiểm. Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, tại Khoản 1 Điều 26 và Điều 40 nêu rõ doanh nghiệp bảo hiểm có quyền từ chối trả tiền bảo hiểm trong các trường hợp không thuộc phạm vi hoặc thuộc loại trừ trách nhiệm.
Cụ thể hơn, Điều 50 quy định về việc tổn thất do hao mòn tự nhiên hoặc bản chất vốn có của tài sản không được bồi thường trừ khi có thỏa thuận khác. Điều 30 quy định thời hạn nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường; nếu vượt quá thời hạn (1 năm kể từ ngày xảy ra sự kiện bảo hiểm) cũng có thể bị từ chối.
Do đó, khi xem hợp đồng bảo hiểm tài sản, bạn nên đối chiếu các điều khoản với luật, ghi nhớ “liệt kê những trường hợp không chi trả” và xem liệu mình có rơi vào những nhóm đó hay không.
Để không bị thiệt khi yêu cầu bồi thường, người mua nên:
Biết trước những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả chính là cách giúp bạn tham gia bảo hiểm thông minh và chủ động hơn
Việc biết trước những trường hợp không được bảo hiểm tài sản chi trả chính là cách giúp bạn tham gia bảo hiểm thông minh và chủ động hơn. Bởi bảo hiểm không phải “tấm vé miễn rủi ro”, mà là công cụ bảo vệ trong phạm vi đã thỏa thuận. Đôi khi, người mua bảo hiểm rơi vào tình trạng bị từ chối chi trả không phải vì công ty “ăn gian”, mà vì họ không đáp ứng điều kiện hợp đồng hoặc sự kiện thiệt hại nằm ngoài phạm vi bảo hiểm.
Hãy nhớ, trước khi ký hợp đồng bảo hiểm tài sản, bạn nên dành thời gian đọc phần loại trừ, xác định rõ tài sản nào được bảo hiểm, thỏa mãn điều kiện gì để được bồi thường. Khi rủi ro xảy ra, nếu bạn chuẩn bị tốt, việc đòi quyền lợi sẽ dễ dàng hơn và bảo hiểm sẽ thực sự là “lá chắn” cho tài sản bạn đã tích luỹ.
